عبدالله بن نورالدین جزایریجزایری، عبداللّه بن نورالدین، فقیه، محدّث، منجم و مورخ امامی قرن دوازدهم است. است. فهرست مندرجات۲ - فعالیت علمی ۳ - اساتید ۴ - فعالیت اجتماعی ۵ - وفات ۶ - سبک فقهی ۷ - آثار ۷.۱ - الاجازة الکبیرة ۷.۲ - تذکره شوشتر ۷.۲.۱ - محتوا ۷.۳ - التُحفة السَنِیَّة ۷.۴ - الذخیرة الابدیة ۷.۵ - الذُخْرُالرائِع ۷.۶ - در ریاضیات ۷.۷ - حواشی بر کتب ۷.۸ - کتب شعر ۸ - فهرست منابع ۹ - پانویس ۱۰ - منبع ۱ - مشخصاتجدّ او، سید نعمتاللّه جزایری (متوفی ۱۱۱۲)، و پدرش سید نورالدین جزایری (متوفی ۱۱۵۸) بود. عبداللّه در شوشتر به دنیا آمد. [۱]
محمد جزایری، شجره مبارکه، ج ۱، ص ۲۹، یا، برگی از تاریخ خوزستان: در بیان انساب و احوال سادات نوریه (خاندان جزائری) و بزرگان خوزستان، ج ۱،) اهواز ۱۳۹۷.
سال ولادت او را برخی [۲]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیفالشیعة، ج۳، ص۲۴۳، چاپ علینقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۳]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلامالشیعة: الکواکب المنتشرة فیالقرنالثانی بعدالعشرة، ج۱، ص ۴۵۶، چاپ علینقی منزوی، تهران ۱۳۷۲ ش.
۱۱۰۴، برخی [۴]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، الاجازة الکبیرة، ج۱، ص ۲۲، چاپ محمد سمامی حائری، قم ۱۴۰۹.
[۵]
ایرج افشار سیستانی، خوزستان و تمدن دیرینه آن، ج ۲، ص ۶۰۸، تهران ۱۳۷۳ ش.
۱۱۱۲ و برخی [۶]
مرتضیبن محمدامین انصاری، رسائل فقهیة، ج۱، ص ۳۷۰، قم ۱۴۱۴.
[۷]
عبداللطیفبن ابیطالب شوشتری، تحفة العالم و ذیلالتحفة، ج۱، ص ۱۰۹، چاپ صمد موحد، تهران ۱۳۶۳ ش.
[۸]
محمد حرزالدین، معارفالرجال فی تراجم العلماء و الادباء، ج ۲، ص ۸، قم ۱۴۰۵.
[۹]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیفالشیعة، ج۳، ص۴۴۲، چاپ علینقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۱۰]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیفالشیعة، ج۹، ص۸۴۲، چاپ علینقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
۱۱۱۴ دانستهاند.محمد جزایری [۱۱]
محمد جزایری، ج ۱، ص ۲۹، پانویس ۲، شجره مبارکه، یا، برگی از تاریخ خوزستان: در بیان انساب و احوال سادات نوریه (خاندان جزائری) و بزرگان خوزستان، ج ۱،) اهواز ۱۳۹۷.
با مقایسه نسخه خطی تحفة العالم با نسخه چاپی آن، ۱۱۱۴ را که در نسخه چاپی آمده، تصحیف شده دانسته و تاریخ دقیق تولد او را ۷ شعبان ۱۱۱۲ ذکر کرده است.در تأیید نظر محمد جزایری، میتوان اضافه کرد که طبق گزارش شوشتری در تحفة العالم ، [۱۲]
محمد جزایری، شجره مبارکه، ج۱، ص ۱۰۹، یا، برگی از تاریخ خوزستان: در بیان انساب و احوال سادات نوریه (خاندان جزائری) و بزرگان خوزستان، ج ۱،) اهواز ۱۳۹۷.
سید نعمتاللّه، نوه خود (عبداللّه) را دیده است که این گزارش با توجه به درگذشت سید نعمتاللّه در ۱۱۱۲، [۱۳]
محمد جزایری، شجره مبارکه، ج۱، ص ۱۰۵، یا، برگی از تاریخ خوزستان: در بیان انساب و احوال سادات نوریه (خاندان جزائری) و بزرگان خوزستان، ج ۱،) اهواز ۱۳۹۷.
با تولد عبداللّه در ۱۱۱۴ سازگار نیست.آقابزرگ طهرانی ، [۱۴]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلامالشیعة: الکواکب المنتشرة فیالقرنالثانی بعدالعشرة، ج۱، ص ۴۵۶، چاپ علینقی منزوی، تهران ۱۳۷۲ ش.
با استناد به گفته خودِ عبداللّه جزایری در تذکره شوشتر ــ که سن خود را هنگام تألیف آن در ۱۱۶۴، «افزون بر پنجاه سال» ذکر کرده احتمال داده است که او در ۱۱۰۴ (نه ۱۱۱۴) به دنیا آمده باشد؛ ولی، این احتمال بعید به نظر میرسد، چون با این فرض، عبداللّه در ۱۱۶۴ شصت یا حدود شصت سال داشته است؛ اما اگر سال تولد او ۱۱۱۲ فرض شود، او در ۱۱۶۴ حدود ۵۲ سال داشته که با تعبیر «افزون بر پنجاه سال» سازگارتر است.به گزارش برخی منابع، [۱۵]
عبداللطیفبن ابیطالب شوشتری، تحفة العالم و ذیلالتحفة، ج۱، ص ۱۰۹، چاپ صمد موحد، تهران ۱۳۶۳ ش.
[۱۶]
ایرج افشار سیستانی، خوزستان و تمدن دیرینه آن، ج ۲، ص ۶۰۸، تهران ۱۳۷۳ ش.
عبداللّه از کودکی زیرنظر پدر بزرگش، سیدنعمتاللّه، تربیت شد، ولی چنانچه عبداللّه در ۷ شعبان ۱۱۱۲ به دنیا آمده باشد، با توجه به درگذشت سید نعمتاللّه در ۲۳ شوال همان سال، یعنی ۷۶ روز بعد از تولد عبداللّه، [۱۷]
محمد تقیزاده، شوشتر درگذر تاریخ: از عهد باستان تا انقلاب اسلامی، ج۱، ص ۱۹۴، قم ۱۳۷۸ ش.
این گزارش نادرست مینماید، به ویژه اینکه سید نعمتاللّه در مسیر بازگشت از سفر مشهد و پیش از رسیدن به شوشتر فوت کرده است. [۱۸]
عبداللطیفبن ابیطالب شوشتری، تحفة العالم و ذیلالتحفة، ج۱، ص ۱۰۵، چاپ صمد موحد، تهران ۱۳۶۳ ش.
[۱۹]
محمد تقیزاده، شوشتر درگذر تاریخ: از عهد باستان تا انقلاب اسلامی، ج۱، ص ۱۹۴، قم ۱۳۷۸ ش.
۲ - فعالیت علمینورالدین که آثار تیزهوشی را در فرزندش عبداللّه دید، از سه چهار سالگی به تعلیم او پرداخت و علوم بسیاری، از جمله ادبیات عرب ، تفسیر ، حدیث و فقه ، را به او آموخت. [۲۰]
عبداللطیفبن ابیطالب شوشتری، تحفة العالم و ذیلالتحفة، ج۱، ص ۱۰۹، چاپ صمد موحد، تهران ۱۳۶۳ ش.
[۲۱]
امین، ج ۸، ص ۸۷.
[۲۲]
موسوعة طبقاتالفقهاء، اشراف جعفر سبحانی، ج ۱۲، ص ۱۹۹، قم: مؤسسة الامام الصادق، ۱۴۱۸ـ۱۴۲۴.
گفتهاند که جزایری تا شانزده سالگی همه علوم شرعی و دینی را فراگرفت. [۲۳]
عبداللطیفبن ابیطالب شوشتری، تحفة العالم و ذیلالتحفة، ج۱، ص ۱۰۹، چاپ صمد موحد، تهران ۱۳۶۳ ش.
[۲۴]
ایرج افشار سیستانی، خوزستان و تمدن دیرینه آن، ج ۲، ص ۶۰۸، تهران ۱۳۷۳ ش.
عبداللّه پس از فراگیری مراحل نخست علوم دینی در زادگاهش، به اصفهان ، فارس ، خراسان ، آذربایجان و برخی ممالک آسیای صغیر سفر کرد و از دانشمندان بسیاری بهره برد. او علاوه بر علوم ادبی و شرعی، به فراگیری علومی چون حکمت ، ریاضیات ، نجوم ، هیئت و طب پرداخت و در آنها مهارت یافت. [۲۵]
عبداللطیفبن ابیطالب شوشتری، تحفة العالم و ذیلالتحفة، ج۱، ص ۱۰۹، چاپ صمد موحد، تهران ۱۳۶۳ ش.
[۲۶]
محمد جزایری، شجره مبارکه، ج ۱، ص ۳۰ـ ۳۱، یا، برگی از تاریخ خوزستان: در بیان انساب و احوال سادات نوریه (خاندان جزائری) و بزرگان خوزستان، ج ۱،) اهواز ۱۳۹۷.
[۲۷]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، کتاب تذکره شوشتر، ج۱، ص ۲۰، اهواز: کتابفروشی صافی، چاپ افست تهران ۱۳۴۸ ش.
[۲۸]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، کتاب تذکره شوشتر، ج۱، ص ۲۰۷ـ ۲۰۹، اهواز: کتابفروشی صافی، چاپ افست تهران ۱۳۴۸ ش.
[۲۹]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، الاجازة الکبیرة، ج۱، ص ۱۲۶، چاپ محمد سمامی حائری، قم ۱۴۰۹.
[۳۰]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، الاجازة الکبیرة، ج۱، ص ۱۳۷، چاپ محمد سمامی حائری، قم ۱۴۰۹.
[۳۱]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، الاجازة الکبیرة، ج۱، ص ۱۴۱، چاپ محمد سمامی حائری، قم ۱۴۰۹.
[۳۲]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، الاجازة الکبیرة، ج۱، ص۱۴۳، چاپ محمد سمامی حائری، قم ۱۴۰۹.
[۳۳]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، الاجازة الکبیرة، ج۱، ص ۱۴۵، چاپ محمد سمامی حائری، قم ۱۴۰۹.
[۳۴]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، الاجازة الکبیرة، ج۱، ص ۱۵۳، چاپ محمد سمامی حائری، قم ۱۴۰۹.
تنوع و گستردگی نوشتههای او گواه این مدعاست. ۳ - اساتیداستادان مهم جزایری، علاوه بر پدرش، عبارت بودند از: سیداحمدبن محمدمهدی شریف خاتونآبادی (متوفی ۱۱۵۴ یا ۱۱۵۵، ریاضیدان و عالم هیئت )، محمدرفیعالدین گیلانی مشهدی (متوفی ۱۱۶۱)، یعقوببن ابراهیم بختیاری حُوَیزی (متوفی بعد از ۱۱۵۰)، نظرعلیبن محمدامین زجاج تُستَری (متوفی ۱۱۵۰)، میر صدرالدین رضوی قمی (متوفی بعد از ۱۱۶۰) و عبداللّهبن کرماللّه حویزی (متوفی ح ۱۱۳۱). [۳۵]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، کتاب تذکره شوشتر، ج۱، ص ۱۶۳، اهواز: کتابفروشی صافی، چاپ افست تهران ۱۳۴۸ ش.
[۳۶]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، الاجازة الکبیرة، ج۱، ص ۱۲۶ـ ۱۲۸، چاپ محمد سمامی حائری، قم ۱۴۰۹.
[۳۷]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، الاجازة الکبیرة، ج۱، ص ۱۴۱ـ۱۴۲، چاپ محمد سمامی حائری، قم ۱۴۰۹.
[۳۸]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، الاجازة الکبیرة، ج۱، ص ۱۴۹، چاپ محمد سمامی حائری، قم ۱۴۰۹.
[۳۹]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، الاجازة الکبیرة، ج۱، ص ۱۸۲، چاپ محمد سمامی حائری، قم ۱۴۰۹.
[۴۰]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، الاجازة الکبیرة، ج۱، ص ۱۹۱، چاپ محمد سمامی حائری، قم ۱۴۰۹.
[۴۱]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیفالشیعة، ج ۱، ص ۲۷۱، چاپ علینقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۴۲]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیفالشیعة، ج ۶، ص ۶۳، چاپ علینقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۴۳]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیفالشیعة، ج ۶، ص ۱۹۵، چاپ علینقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۴۴]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیفالشیعة، ج ۱۱، ص ۱۷۴، چاپ علینقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۴۵]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیفالشیعة، ج ۱۵، ص ۷۱، چاپ علینقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
برخی از مشایخ حدیثی جزایری این اشخاص بودند: پدرش که عبداللّه از او اجازهای عام داشت، محمدحسین خاتونآبادی (متوفی ۱۱۵۱)، رضیالدینبن محمد عاملی مکی (متوفی ۱۱۶۸) و نصراللّهبن حسین موسوی حائری (متوفی میان سالهای ۱۱۵۶ تا ۱۱۶۸). [۴۶]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، الاجازة الکبیرة، ج۱، ص ۵۹، چاپ محمد سمامی حائری، قم ۱۴۰۹.
[۴۷]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، الاجازة الکبیرة، ج۱، ص ۶۰، چاپ محمد سمامی حائری، قم ۱۴۰۹.
[۴۸]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، الاجازة الکبیرة، ج۱، ص ۸۳، چاپ محمد سمامی حائری، قم ۱۴۰۹.
[۴۹]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، الاجازة الکبیرة، ج۱، ص ۹۵ـ۹۷، چاپ محمد سمامی حائری، قم ۱۴۰۹.
[۵۰]
محمد جزایری، شجره مبارکه، ج ۱، ص ۴۱، یا، برگی از تاریخ خوزستان: در بیان انساب و احوال سادات نوریه (خاندان جزائری) و بزرگان خوزستان، ج ۱،) اهواز ۱۳۹۷.
۴ - فعالیت اجتماعیسید عبداللّه جزایری پس از درگذشت پدرش در ۱۱۵۸، مناصب شرعی او را در شوشتر برعهده گرفت که از آن جمله افتا و امامت جمعه و جماعت و نیز تدریس علوم دینی بود. [۵۱]
عبداللطیفبن ابیطالب شوشتری، تحفة العالم و ذیلالتحفة، ج۱، ص ۱۰۹، چاپ صمد موحد، تهران ۱۳۶۳ ش.
[۵۲]
محمد جزایری، شجره مبارکه، ج ۱، ص ۲۸، یا، برگی از تاریخ خوزستان: در بیان انساب و احوال سادات نوریه (خاندان جزائری) و بزرگان خوزستان، ج ۱،) اهواز ۱۳۹۷.
[۵۳]
محمد جزایری، شجره مبارکه، ج ۱، ص ۳۰، یا، برگی از تاریخ خوزستان: در بیان انساب و احوال سادات نوریه (خاندان جزائری) و بزرگان خوزستان، ج ۱،) اهواز ۱۳۹۷.
[۵۴]
محمد جزایری، شجره مبارکه، ج ۱، ص ۳۲، یا، برگی از تاریخ خوزستان: در بیان انساب و احوال سادات نوریه (خاندان جزائری) و بزرگان خوزستان، ج ۱،) اهواز ۱۳۹۷.
وی حوزه درسی پر رونقی داشت و شاگردان بسیاری تربیت کرد [۵۵]
محمد جزایری، شجره مبارکه، ج ۱، ص ۴۵، یا، برگی از تاریخ خوزستان: در بیان انساب و احوال سادات نوریه (خاندان جزائری) و بزرگان خوزستان، ج ۱،) اهواز ۱۳۹۷.
که در تذکره شوشتر [۵۶]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، کتاب تذکره شوشتر، ج۱، ص ۱۶۹ـ۱۷۶، اهواز: کتابفروشی صافی، چاپ افست تهران ۱۳۴۸ ش.
از آنان نام برده است.گزارشهایی که سید عبداللّه جزایری در کتابهایش از عالمان و حکیمان و ادیبان روزگار خویش فراهم آورده است، از روابط گستردهاش با آنان حکایت میکند. [۵۷]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، الاجازة الکبیرة، ج۱، ص ۱۲۶، چاپ محمد سمامی حائری، قم ۱۴۰۹.
[۵۸]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، الاجازة الکبیرة، ج۱، ص۱۲۹، چاپ محمد سمامی حائری، قم ۱۴۰۹.
[۵۹]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، الاجازة الکبیرة، ج۱، ص۱۳۷ـ ۱۳۸، چاپ محمد سمامی حائری، قم ۱۴۰۹.
[۶۰]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، الاجازة الکبیرة، ج۱، ص ۱۴۱، چاپ محمد سمامی حائری، قم ۱۴۰۹.
[۶۱]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، الاجازة الکبیرة، ج۱، ص ۱۴۳، چاپ محمد سمامی حائری، قم ۱۴۰۹.
[۶۲]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، الاجازة الکبیرة، ج۱، ص ۱۴۸ـ۱۴۹، چاپ محمد سمامی حائری، قم ۱۴۰۹.
[۶۳]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، الاجازة الکبیرة، ج۱، ص ۱۵۳، چاپ محمد سمامی حائری، قم ۱۴۰۹.
[۶۴]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، الاجازة الکبیرة، ج۱، ص۱۸۴، چاپ محمد سمامی حائری، قم ۱۴۰۹.
[۶۵]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، الاجازة الکبیرة، ج۱، ص ۱۹۱، چاپ محمد سمامی حائری، قم ۱۴۰۹.
[۶۶]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، تذییل سلافة العصر، ج۱، ص ۳۸ـ۴۲، چاپ هادی بالیل موسوی، قم ۱۴۲۰.
[۶۷]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، تذییل سلافة العصر، ج۱، ص ۵۵، چاپ هادی بالیل موسوی، قم ۱۴۲۰.
عبداللطیف شوشتری [۶۸]
عبداللطیفبن ابیطالب شوشتری، تحفة العالم و ذیلالتحفة، ج۱، ص ۱۱۲ـ۱۱۳، چاپ صمد موحد، تهران ۱۳۶۳ ش.
در باره آشنایی سیدعبداللّه با ادیان مسیحی ، یهودی و زردشتی و متون دینی آنها و نیز فراگیری زبانشان به تفصیل سخن گفته است که مبالغهآمیز به نظر میرسد، چنان که گفتهاند سیدعبداللّه خود نیز چنین ادعایی نکرده است. [۶۹]
احمد کسروی، کاروند کسروی، ج۱، ص ۲۵۹ـ۲۶۰، چاپ یحیی ذکاء، تهران ۱۳۵۲ ش.
عبداللطیف شوشتری [۷۰]
عبداللطیفبن ابیطالب شوشتری، تحفة العالم و ذیلالتحفة، ج۱، ص ۱۱۲، چاپ صمد موحد، تهران ۱۳۶۳ ش.
جزایری را در زمره عالمان و بزرگانی دانسته است که در ۱۱۴۸ در جشن تاجگذاری نادرشاه در دشت مغان گرد آمدند.به گفته او، جزایری در حضور شاه خطبهای بلیغ ایراد کرد. تذکرهنویسان بعدی نیز سخن شوشتری را تکرار کردهاند. [۷۱]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلامالشیعة: الکواکب المنتشرة فیالقرنالثانی بعدالعشرة، ج۱، ص ۴۵۶، چاپ علینقی منزوی، تهران ۱۳۷۲ ش.
[۷۲]
محمد جزایری، شجره مبارکه، ج ۱، ص ۳۱ـ۳۲، یا، برگی از تاریخ خوزستان: در بیان انساب و احوال سادات نوریه (خاندان جزائری) و بزرگان خوزستان، ج ۱،) اهواز ۱۳۹۷.
[۷۳]
موسوعة طبقاتالفقهاء، اشراف جعفر سبحانی، ج ۱۲، ص ۲۰۰، قم: مؤسسة الامام الصادق، ۱۴۱۸ـ۱۴۲۴.
جزایری در تذکره شوشتر [۷۴]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، کتاب تذکره شوشتر، ج۱، ص ۱۲۰ـ ۱۲۱، اهواز: کتابفروشی صافی، چاپ افست تهران ۱۳۴۸ ش.
به شرح واقعه پرداخته، اما به حضور خود در آن جمع اشارهای نکرده است.بر این اساس، کسروی [۷۵]
احمد کسروی، کاروند کسروی، ج۱، ص ۲۶۰، چاپ یحیی ذکاء، تهران ۱۳۵۲ ش.
حضور جزایری و خطابه خواندن وی را در این مراسم نفی کرده است.۵ - وفاتسید عبداللّه در ۱۱۷۳ در شوشتر درگذشت و در جوار قبر پدرش در غرفه کوچکی در ضلع شرقی حیاط مسجدجامع شوشتر به خاک سپرده شد. [۷۶]
عبداللطیفبن ابیطالب شوشتری، تحفة العالم و ذیلالتحفة، ج۱، ص ۱۱۶، چاپ صمد موحد، تهران ۱۳۶۳ ش.
[۷۷]
محمد جزایری، شجره مبارکه، ج ۱، ص ۵۵، یا، برگی از تاریخ خوزستان: در بیان انساب و احوال سادات نوریه (خاندان جزائری) و بزرگان خوزستان، ج ۱،) اهواز ۱۳۹۷.
[۷۸]
احمد اقتداری، دیار شهریاران، ج ۱، ص ۶۸۱، تهران، ۱۳۵۳ـ۱۳۵۴ ش.
۶ - سبک فقهیجزایری در نوشتههای خود آشکارا به مشرب اخباریان تمایل نشان داده است. میرزا محمد نیشابوری ، اخباری مشهور، او را در زمره منکران طریقه اجتهاد برشمرده است. [۷۹]
خوانساری، ج ۴، ص ۲۵۸.
جزایری خود در مقدمه کتاب التحفة السَنیـّة، [۸۰]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، التحفة السنیة فی شرح نخبة المحسنیة، ج۱، ص ۴ـ۶، نسخه خطی کتابخانه آستان قدس رضوی، ش ۲۲۶۹.
[۸۱]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، التحفة السنیة فی شرح نخبة المحسنیة، ج۱، ص ۴، نسخه خطی کتابخانه آستان قدس رضوی، ش ۲۲۶۹.
در باب شبهات حُکمی تحریمی، به پیروی از مسلک متداول در میان اخباریان، به نفی برائت و وجوب احتیاط قائل شده است.همچنین وی در مقام استنباط ، حجیت عقل را به عنوان منبعی معتبر در تشریع انکار کرده است. با این همه، این سخن مدرّس تبریزی [۸۲]
محمدعلی مدرس تبریزی، ریحانة الادب، ج ۳، ص ۱۱۵، تهران ۱۳۷۴ ش.
که جزایری مسلک اخباری محض داشته و منکر طریقه اجتهاد بوده است، چندان درست نیست، زیرا جزایری آرای عالمان اخباری سرسختی چون عبداللّه بن صالح بحرانی را، در باره منع عمل به ظواهر کتاب و متشابه بودن کل قرآن ، مبالغهآمیز شمرده است. [۸۳]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، الاجازة الکبیرة، ج۱، ص ۲۰۳، چاپ محمد سمامی حائری، قم ۱۴۰۹.
به علاوه، او به مناسبت بحثی دیگر، پس از تقسیم مشرب فقهی عالمان شیعی به اصولی و اخباری، بین مجتهدان و اخباریان راهی میانه را برگزیده است [۸۴]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، الاجازة الکبیرة، ج۱، ص ۱۹۴ـ ۱۹۵، چاپ محمد سمامی حائری، قم ۱۴۰۹.
[۸۵]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، کتاب تذکره شوشتر، ج۱، ص ۱۷۳ـ۱۷۴، اهواز: کتابفروشی صافی، چاپ افست تهران ۱۳۴۸ ش.
[۸۶]
محمد جزایری، شجره مبارکه، ج ۱، ص ۳۱، یا، برگی از تاریخ خوزستان: در بیان انساب و احوال سادات نوریه (خاندان جزائری) و بزرگان خوزستان، ج ۱،) اهواز ۱۳۹۷.
جزایری، سید نعمتاللّه). در مقابل، جزایری با عقاید و آموزههای صوفیان مخالفت صریح کرده است). [۸۷]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلامالشیعة: الکواکب المنتشرة فیالقرنالثانی بعدالعشرة، ج۱، ص ۴۵۷، چاپ علینقی منزوی، تهران ۱۳۷۲ ش.
[۸۸]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، الاجازة الکبیرة، ج۱، ص ۱۲۹، چاپ محمد سمامی حائری، قم ۱۴۰۹.
۷ - آثاراز جزایری کتابها و نوشتههای متعددی در علوم و فنون مختلف به جای مانده است. همچنین به تشویق پدرش، برشماری از کتابهای فقهی و حدیثی حاشیه یا شرح نوشته است. شمار مجموع این نوشتهها افزون بر سی اثر است [۸۹]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، الاجازة الکبیرة، ج۱، ص ۵۰، چاپ محمد سمامی حائری، قم ۱۴۰۹.
[۹۰]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، الاجازة الکبیرة، ج۱، ص ۵۱، چاپ محمد سمامی حائری، قم ۱۴۰۹.
[۹۱]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، الاجازة الکبیرة، ج۱، ص ۵۳، چاپ محمد سمامی حائری، قم ۱۴۰۹.
[۹۲]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، الاجازة الکبیرة، ج۱، ص ۵۴، چاپ محمد سمامی حائری، قم ۱۴۰۹.
[۹۳]
امین، ج ۸، ص ۸۷.
[۹۴]
ایرج افشار سیستانی، خوزستان و تمدن دیرینه آن، ج ۲، ص ۶۰۹، تهران ۱۳۷۳ ش.
که از مهمترین آنها است:۷.۱ - الاجازة الکبیرةالاجازة الکبیرة، اجازه مفصّلی است که سید عبداللّه در ۱۱۶۸ آن را برای چهار تن از عالمان حویزه، به نامهای محمدبن کرماللّه حویزی، ابراهیمبن خواجه عبداللّه حویزی، ابراهیمبن عبداللّه حویزی هَمیلی و محمدبن محمد مقیم اصفهانی غروی، نگاشته است. [۹۵]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، الاجازة الکبیرة، ج۱، ص ۳ـ۴، چاپ محمد سمامی حائری، قم ۱۴۰۹.
[۹۶]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، الاجازة الکبیرة، ج۱، ص۲۱۱ـ ۲۱۲، چاپ محمد سمامی حائری، قم ۱۴۰۹.
[۹۷]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، الاجازة الکبیرة، ج۱، ص ۲۱۵، چاپ محمد سمامی حائری، قم ۱۴۰۹.
جزایری در این اثر، علاوه بر ذکر مشایخ حدیثی و طرق روایت آنها، در فصلی مستقل به تکمیل املالامل حرّعاملی ، پرداخته و احوال عالمان از ۱۰۹۷ به بعد را شرح کرده است. [۹۸]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، الاجازة الکبیرة، ج۱، ص۱۱۷ـ ۱۱۸، چاپ محمد سمامی حائری، قم ۱۴۰۹.
[۹۹]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، الاجازة الکبیرة، ج۱، ص ۱۲۰ـ۱۹۳، چاپ محمد سمامی حائری، قم ۱۴۰۹.
وی همچنین در فصلی مستقل به شرح احوال و ذکر آثار عالم اخباری مشهور، شیخ عبداللّهبن صالح بحرانی، پرداخته است. [۱۰۰]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، الاجازة الکبیرة، ج۱، ص ۲۰۰ـ ۲۱۰، چاپ محمد سمامی حائری، قم ۱۴۰۹.
الاجازة الکبیرة، به سبب اطلاعات گرانبهایی که در باره مشایخ حدیث و عالمان اواخر دوره صفوی (حک: ح ۹۰۶ـ ۱۱۳۵) دارد، محلّ توجه عالمان، محدّثان و مورخان قرار گرفته است. این اثر همچنین حاوی اطلاعات تاریخی مهمی در باره اوضاع آن روزگار و جایگاه عالمان و طلاب در میان مردم است. [۱۰۱]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، الاجازة الکبیرة، ج۱، ص ۱۹۵ـ۱۹۹، چاپ محمد سمامی حائری، قم ۱۴۰۹.
[۱۰۲]
مجلسی، بحارالانوار، ج ۱۰۲، ص ۳۳ـ۳۴.
الاجازة الکبیرة، در ۱۴۰۹ با مقدمه آیتاللّه نجفی مرعشی و با تحقیق و تعلیقات محمد سَمامی حائری چاپ شده است. ۷.۲ - تذکره شوشترتذکره شوشتر (یا فیتاریخ تستر)، از منابع معتبر به زبان فارسی در باره تاریخ شهر شوشتر و مشتمل بر یک مقدمه و ۴۸ فصل است. تألیف کتاب در ۱۱۶۴ به پایان رسیده، ولی پس از آن مؤلف برخی وقایع را تا سال ۱۱۶۹ به آن افزوده است. در اوایل کتاب، وجه تسمیه شوشتر بیان شده است. [۱۰۳]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، کتاب تذکره شوشتر، ج۱، ص ۳ـ۴، اهواز: کتابفروشی صافی، چاپ افست تهران ۱۳۴۸ ش.
[۱۰۴]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیفالشیعة، ج ۳، ص ۲۴۳ـ۲۴۴، چاپ علینقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
جزایری در تذکره شوشتر، علاوه بر بیان موقعیت جغرافیایی و آب و هوای شوشتر و نیز چگونگی معیشت اهالی آن منطقه، به ذکر مسائل سیاسی و تاریخی نیز پرداخته است؛ از اینرو، این کتاب در معرفی اواخر عهد صفویه و نیز حکومت و احوال مُشَعشَعیان، خانواده فرمانروای عرب در خوزستان (حک: ۸۴۵ -۱۱۵۰)، بسیار با اهمیت است. ۷.۲.۱ - محتوامطالب تذکره شوشتر را میتوان به چهار بخش تقسیم کرد: نخست، ذکر اعتقادات افسانهای مردم شوشتر در باره شهرشان؛ دوم، شرح موقعیت مکانی و جغرافیایی محلهها و مسجدها و زیارتگاهها، قبور و دیگر مکانهای مذهبی، معرفی خاندانهای علمی و سادات از جمله سادات تَلْغَر و سادات مرعشی و شماری از عالمان و شاعران و رجال شوشتر، معرفی حاکمان شوشتر از ۹۳۲ تا زمان مؤلف و ذکر شرححال جدّش سید نعمتاللّه و پدرش سید نورالدین و نیز شرححال شاگردان آن دو و جمعی از دوستان و شاگردان خود و بیان فهرستی از تألیفات خود [۱۰۵]
جاهای متعدد، عبداللّهبن نورالدین جزایری، کتاب تذکره شوشتر، اهواز: کتابفروشی صافی، چاپ افست تهران ۱۳۴۸ ش.
[۱۰۶]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیفالشیعة، ج ۳، ص ۲۴۴ـ ۲۴۵، چاپ علینقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
سوم، حوادث شوشتر و منطقه خوزستان از ۹۳۲ تا زمان تألیف کتاب؛ و چهارم، ذکر پارهای اشعار از مؤلف و دیگر شاعران و معرفی شماری از کتابها و نسخ خطی. [۱۰۷]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، کتاب تذکره شوشتر، ج۱، ص ۵۰، اهواز: کتابفروشی صافی، چاپ افست تهران ۱۳۴۸ ش.
[۱۰۸]
احمد کسروی، کاروند کسروی، ج۱، ص ۲۵۷، چاپ یحیی ذکاء، تهران ۱۳۵۲ ش.
تذکره شوشتر بارها در کلکته و تهران به چاپ رسیده است. چاپ کلکته، که نخستین چاپ آن است، مقدمهای انگلیسی در شرححال مؤلف دارد. این کتاب در ۱۳۴۸ با مقدمه سیدمحمد جزایری در تهران چاپ شد. [۱۰۹]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیفالشیعة، ج ۳، ص ۲۴۳، چاپ علینقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۱۱۰]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیفالشیعة، ج ۹، ص ۸۴۲، چاپ علینقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۱۱۱]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلامالشیعة: الکواکب المنتشرة فیالقرنالثانی بعدالعشرة، ج۱، ص ۴۵۷، چاپ علینقی منزوی، تهران ۱۳۷۲ ش.
۷.۳ - التُحفة السَنِـیـَّةالتُحفة السَنِیَّة ، شرح کتاب النُخبة المُحْسِنیه فیض کاشانی ، که آن را به درخواست شیخ علی نجّار شوشتری (از شاگردان سید نورالدین جزایری) نوشته است. این کتاب شامل فشردهای از علم اخلاق و مسائل مهم فقهی است و در ۱۱۷۰ تألیف آن پایان یافته است. آن را در دقت و ایجاز مانند شرح لمعه شهیدثانی دانستهاند. [۱۱۲]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، التحفة السنیة فی شرح نخبة المحسنیة، ج۱، ص ۳۶۸، نسخه خطی کتابخانه آستان قدس رضوی، ش ۲۲۶۹.
[۱۱۳]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، کتاب تذکره شوشتر، ج۱، ص ۷۹، اهواز: کتابفروشی صافی، چاپ افست تهران ۱۳۴۸ ش.
[۱۱۴]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، الاجازة الکبیرة، ج۱، ص ۵۶، چاپ محمد سمامی حائری، قم ۱۴۰۹.
[۱۱۵]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیفالشیعة، ج ۳، ص ۴۴۲ـ۴۴۳، چاپ علینقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
باب طهارت التحفة السنیـّة در تهران چاپ شده است. همچنین نسخههای خطی متعددی از آن در دسترس است. [۱۱۶]
محمد جزایری، شجره مبارکه، ج ۱، ص ۳۴، یا، برگی از تاریخ خوزستان: در بیان انساب و احوال سادات نوریه (خاندان جزائری) و بزرگان خوزستان، ج ۱،) اهواز ۱۳۹۷.
[۱۱۷]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیفالشیعة، ج ۳، ص ۴۴۳، چاپ علینقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
۷.۴ - الذخیرة الابدیةالذخیرة الابدیة فی جوابات المسائل الاحمدیة، که آن را در پاسخ به چهل پرسش سیداحمدبن مطلب مُشَعشَعی حویزی (حاکم وقت خوزستان)، در ۱۱۵۴، به عربی نوشته است. [۱۱۸]
محمد جزایری، شجره مبارکه، ج ۱، ص ۳۸، یا، برگی از تاریخ خوزستان: در بیان انساب و احوال سادات نوریه (خاندان جزائری) و بزرگان خوزستان، ج ۱،) اهواز ۱۳۹۷.
[۱۱۹]
امین، ج ۸، ص ۸۷.
[۱۲۰]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیفالشیعة، ج ۱۰، ص ۱۲، چاپ علینقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
موضوع بیشتر مسائل این کتاب فقهی است و به آن الرسالة الاحمدیة هم گفته میشود. مجموعهای از رسالههای جزایری، کهشامل این اثر نیز هست، به کوشش سید محمد جزایری گردآوری شده است. [۱۲۱]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیفالشیعة، ج ۲، ص ۷۶، چاپ علینقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۱۲۲]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیفالشیعة، ج ۲۰، ص ۱۱۴، چاپ علینقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۱۲۳]
محمد جزایری، شجره مبارکه، ج ۱، ص ۳۸، یا، برگی از تاریخ خوزستان: در بیان انساب و احوال سادات نوریه (خاندان جزائری) و بزرگان خوزستان، ج ۱،) اهواز ۱۳۹۷.
۷.۵ - الذُخْرُالرائِعالذُخْرُالرائِع، شرح کتاب فقهی مفاتیح الشرایع فیض کاشانی، که ناتمام مانده و تنها شامل یک جلد است و مقدمهای در باره درایه و اصول فقه دارد. پدر جزایری و برخی علمای دیگر بر آن تقریظ نوشتهاند. [۱۲۴]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، الاجازة الکبیرة، ج۱، ص ۵۳، چاپ محمد سمامی حائری، قم ۱۴۰۹.
[۱۲۵]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیفالشیعة، ج ۹، ص ۶۸۷ـ ۶۸۸، چاپ علینقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۱۲۶]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیفالشیعة، ج ۱۰، ص ۸، چاپ علینقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
۷.۶ - در ریاضیاتسیدعبداللّه جزایری در ریاضیات و علوم و فنون وابسته به آن نیز رسالههایی نوشته و شرح یا ترجمه کرده است، از جمله: لُب اللُباب فی شرح صحیفة الاسطرلاب، که شرحی است بر الصحیفة الاسطرلابیة شیخ بهائی و آن را به درخواست ابراهیمبن عبداللّه حویزی همیلی (شاگرد جزایری و امام جمعه حویزه ) نوشته است [۱۲۷]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، الاجازة الکبیرة، ج۱، ص ۵۳، چاپ محمد سمامی حائری، قم ۱۴۰۹.
[۱۲۸]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیفالشیعة، ج ۱۳، ص ۳۴۴ـ ۳۴۵، چاپ علینقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۱۲۹]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیفالشیعة، ج ۱۵، ص ۱۶، چاپ علینقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۱۳۰]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیفالشیعة، ج ۱۸، ص ۲۹۰، چاپ علینقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
کاشفة الحال فی معرفة القبلة و الزوال، در باره قبله حویزه، که آن را به درخواست سید علیخانبن سید مطلب موسوی مشعشعی حویزی (برادر سیداحمد، حاکم وقت خوزستان) نوشته است [۱۳۱]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، الاجازة الکبیرة، ج۱، ص ۵۲، چاپ محمد سمامی حائری، قم ۱۴۰۹.
[۱۳۲]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیفالشیعة، ج ۱۷، ص ۴۵، چاپ علینقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۱۳۳]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیفالشیعة، ج ۱۷، ص ۲۴۱ـ۲۴۲، چاپ علینقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
طلسم سلطانی، که ترجمه کتاب غایة الحکیم مجریطی (متوفی ۳۹۵) در هیئت، ستارهشناسی و طلسمهاست، با اضافاتی از خود وی.این ترجمه به خواست ابوصالح سلطان تُرشیزی، وکیل مالیه خوزستان ، در ۱۱۵۷ در یک مقدمه و سه فصل تدوین شده است. [۱۳۴]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، کتاب تذکره شوشتر، ج۱، ص ۷۹، اهواز: کتابفروشی صافی، چاپ افست تهران ۱۳۴۸ ش.
[۱۳۵]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، الاجازة الکبیرة، ج۱، ص ۵۳، چاپ محمد سمامی حائری، قم ۱۴۰۹.
[۱۳۶]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیفالشیعة، ج ۱۵، ص ۱۷۷ـ ۱۷۸، چاپ علینقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
۷.۷ - حواشی بر کتبجزایری بر برخی کتابهای حدیث ، رجال ، فقه و ریاضی حواشیزده و رسالههای متعددی نوشته است، از جمله حاشیه بر مسالک الافهام شهید ثانی ، نقدالرجال تفرشی، خلاصة الحسابشیخ بهائی و تألیف رساله جوائز السلطان والحکام. [۱۳۷]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، الاجازة الکبیرة، ج۱، ص ۵۶، چاپ محمد سمامی حائری، قم ۱۴۰۹.
[۱۳۸]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیفالشیعة، ج ۵، ص ۲۸۶، چاپ علینقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۱۳۹]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیفالشیعة، ج ۶، ص ۱۹۹، چاپ علینقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۱۴۰]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیفالشیعة، ج ۶، ص ۲۲۸، چاپ علینقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۱۴۱]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیفالشیعة، ج ۷، ص ۹۷، چاپ علینقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۱۴۲]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیفالشیعة، ج ۲۰، ص ۱۱۴، چاپ علینقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
۷.۸ - کتب شعرجزایری شعر نیز میسرود و فقیر تخلص میکرد. دیوان شعرش افزون بر پانصد بیت دارد. [۱۴۳]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیفالشیعة، ج ۹، ص ۶۹۵، چاپ علینقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۱۴۴]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیفالشیعة، ج ۹، ص۸۴۲، چاپ علینقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
علاوه بر آن، وی در پارهای از کتابهای خود، اشعار فارسی و عربی خود را آورده است. [۱۴۵]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، کتاب تذکره شوشتر، ج۱، ص ۱۵۴ـ ۱۵۷، اهواز: کتابفروشی صافی، چاپ افست تهران ۱۳۴۸ ش.
[۱۴۶]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، کتاب تذکره شوشتر، ج۱، ص ۱۷۴، اهواز: کتابفروشی صافی، چاپ افست تهران ۱۳۴۸ ش.
[۱۴۷]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، کتاب تذکره شوشتر، ج۱، ص۱۷۸، اهواز: کتابفروشی صافی، چاپ افست تهران ۱۳۴۸ ش.
[۱۴۸]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، کتاب تذکره شوشتر، ج۱، ص۲۰۵ـ۲۰۷، اهواز: کتابفروشی صافی، چاپ افست تهران ۱۳۴۸ ش.
[۱۴۹]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، کتاب تذکره شوشتر، ج۱، ص ۲۱۶ـ۲۱۷، اهواز: کتابفروشی صافی، چاپ افست تهران ۱۳۴۸ ش.
[۱۵۰]
عبداللّهبن نورالدین جزایری، کتاب تذکره شوشتر، ج۱، ص ۷۸ـ۷۹، اهواز: کتابفروشی صافی، چاپ افست تهران ۱۳۴۸ ش.
[۱۵۱]
موسوعة طبقاتالفقهاء، اشراف جعفر سبحانی، ج ۱۲، ص ۲۰۱، قم: مؤسسة الامام الصادق، ۱۴۱۸ـ۱۴۲۴.
۸ - فهرست منابع(۱) محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیفالشیعة، چاپ علینقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳. (۲) محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلامالشیعة: الکواکب المنتشرة فیالقرنالثانی بعدالعشرة، چاپ علینقی منزوی، تهران ۱۳۷۲ ش. (۳) ایرج افشار سیستانی، خوزستان و تمدن دیرینه آن، تهران ۱۳۷۳ ش. (۴) احمد اقتداری، دیار شهریاران، تهران، ۱۳۵۳ـ۱۳۵۴ ش. (۵) امین. (۶) مرتضیبن محمدامین انصاری، رسائل فقهیة، قم ۱۴۱۴. (۷) محمد تقیزاده، شوشتر درگذر تاریخ: از عهد باستان تا انقلاب اسلامی، قم ۱۳۷۸ ش. (۸) عبداللّهبن نورالدین جزایری، الاجازة الکبیرة، چاپ محمد سمامی حائری، قم ۱۴۰۹. (۹) عبداللّهبن نورالدین جزایری، التحفة السنیة فی شرح نخبة المحسنیة، نسخه خطی کتابخانه آستان قدس رضوی، ش ۲۲۶۹. (۱۰) عبداللّهبن نورالدین جزایری، تذییل سلافة العصر، چاپ هادی بالیل موسوی، قم ۱۴۲۰. (۱۱) عبداللّهبن نورالدین جزایری، کتاب تذکره شوشتر، اهواز: کتابفروشی صافی، چاپ افست تهران ۱۳۴۸ ش. (۱۲) محمد جزایری، شجره مبارکه، یا، برگی از تاریخ خوزستان: در بیان انساب و احوال سادات نوریه (خاندان جزائری) و بزرگان خوزستان، ج ۱،) اهواز ۱۳۹۷. (۱۳) محمد حرزالدین، معارفالرجال فی تراجم العلماء و الادباء، قم ۱۴۰۵. (۱۴) خوانساری. (۱۵) عبداللطیفبن ابیطالب شوشتری، تحفة العالم و ذیلالتحفة، چاپ صمد موحد، تهران ۱۳۶۳ ش. (۱۶) موسوعة طبقاتالفقهاء، اشراف جعفر سبحانی، قم: مؤسسة الامام الصادق، ۱۴۱۸ـ۱۴۲۴. (۱۷) احمد کسروی، کاروند کسروی، چاپ یحیی ذکاء، تهران ۱۳۵۲ ش. (۱۸) مجلسی، بحارالانوار. (۱۹) محمدعلی مدرس تبریزی، ریحانة الادب، تهران ۱۳۷۴ ش؛ ۹ - پانویس
۱۰ - منبعدانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «عبدالله بن نورالدین جزایری»، شماره۴۶۵۰. |